بررسی ارتباط بین جهت‌گیری مذهبی و گرایش‌های تفکرانتقادی

هدف: امروزه مباحث جنجال برانگیزی پیرامون نقش مذهب در زندگی انسان وجود دارد. پرورش تفکرانتقادی که یکی از مهم‌ترین اهداف آموزش و پرورش است، از جهت‌گیری مذهبی تأثیر می‌پذیرد. لذا پژوهش حاضر بر آن بود تا تأثیر انواع جهت‌گیری مذهبی را بر هریک از گرایشهای تفکرانتقادی بررسی کند. روش: روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود.  شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 352 نفر(189 دختر و 163 پسر) از دانشجویان مشغول به تحصیل در سال 92-91 دانشگاه شیراز بودند که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. به منظور بررسی  متغیّرهای پژوهش، هریک از شرکت‌کنندگان پرسشنامۀ خودگردانی مذهبی (ریان و همکاران، 1993) و سیاهۀ گرایش به تفکرانتقادی ریکتس(2003) را تکمیل کردند. پایایی ابزارهای پژوهش به وسیلۀ ضریب آلفا ی کرونباخ و روایی آنها به کمک روش تحلیل عاملی تعیین شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن بود که جهت‌گیری مذهبی همانندسازی شده همۀگرایشهای تفکر انتقادی، اعم از ابتکار، بلوغ‌شناختی و اشتغال ذهنی را به صورت مثبت و جهت‌گیری مذهبی درون‌فکنی شده آنها را به صورت منفی پیش‌بینی می‌کند. نتیجه‌گیری: افرادی که جهت‌گیری مذهبی‌شان از نوع همانندسازی است، گرایش به تفکر انتقادی بالایی دارند و بالعکس افرادی که جهت‌گیری مذهبی آنها از نوع درون‌فکنی شده است، گرایش به تفکر انتقادی پایینی دارند.